หมู่บ้าน อพป.บ้านมะเดื่อทอง หมู่ 5 ตำบลเขาล้าน อำเภอทับสะแก จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เป็นหมู่บ้านเล็กๆ หมู่บ้านหนึ่งในจำนวน 65 หมู่บ้านของอำเภอทับสะแก เริ่มก่อตั้งหมู่บ้านในปี พ.ศ. 2507 โดยกลุ่มคนที่อพยพมาจากอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์เข้ามาอาศัยอยู่เนื่องจากพื้นที่แห่งนี้เป็นพื้นที่ที่อุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเพาะปลูก ซึ่งเดิมที่ดินแห่งนี้เป็นป่าดงดิบมีต้นไม้หลากหลายพันธุ์ โดยเฉพาะต้นมะเดื่อขึ้นอยู่ทั่วพื้นที่และเมื่อผลมะเดื่อสุกจะมีผลสีเหลืองเหมือนทองจึงเรียกหมู่บ้านแห่งนี้ว่า “บ้านมะเดื่อทอง”
สภาพภูมิประเทศของหมู่บ้านมะเดื่อทองเป็นพื้นที่ลาดเอียงติดภูเขา พอถึงฤดูฝนจะมีน้ำป่าไหลหลากทำให้การระบายน้ำเป็นไปด้วยดี ลักษณะดินเป็นดิน ร่วนปนทรายซึ่งเหมาะแก่การทำสวนมะพร้าว ส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ 90 ของครัวเรือนในหมู่บ้านประกอบอาชีพและรายได้หลักจากการทำสวนมะพร้าว
เศรษฐกิจของชุมชนก่อนหน้านี้จัดอยู่ในระดับดี แต่ละครัวเรือนอยู่ดีกินดีไม่มีปัญหาเรื่องความเป็นอยู่ของคนในชุมชน แต่ในปัจจุบันราคามะพร้าวซึ่งเป็นรายได้หลักของแต่ละครัวเรือนตกต่ำอย่างมากและต่อเนื่องเป็นเวลานาน ส่งผลให้แต่ละครัวเรือนมีรายได้ไม่พอกับรายจ่าย ทำให้เกิดปัญหาเศรษฐกิจในชุมชน ชุมชนได้ปรึกษาหาแนวทางแก้ไขโดยน้อมนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการพึ่งพาตนเอง เกิดแนวคิดการสร้างอาชีพเสริมเพื่อเพิ่มรายได้ให้กับครัวเรือนโดยการจัดตั้งกลุ่ม “ผลิตน้ำพริกแกง” เพื่อเป็นรายได้เสริมจากการปลูกวัตถุดิบในการผลิตน้ำพริกแกง คือ ข่า ตะไคร้ มะกรูด พริก ขมิ้น ในพื้นที่สวนมะพร้าวหลังบ้าน ซึ่งพื้นที่สวนมะพร้าวจะมีพื้นที่ว่างระหว่างต้นเยอะมาก
เกษตรกรปลูกตะไคร้ ปลูกข่า บริเวณพื้นที่ว่างในสวนมะพร้าวหลังบ้าน
เมื่อเก็บเกี่ยวผลผลิตได้แล้วก็นำมาขายให้กับกลุ่ม แล้วร่วมกันผลิตน้ำพริกแกงขายในชุมชนและชุมชนข้างเคียง ทำให้ครัวเรือนและกลุ่มมีรายได้เสริม และผลทางอ้อมที่ชุมชนได้รับ เช่น สร้างการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนในการแก้ปัญหาชุมชนโดยชุมชน ทำให้เกิดความรัก ความสามัคคี มีการทำกิจกรรมร่วมกัน อีกทั้งยังช่วยลดภาระของหน่วยงานภาครัฐ ในการแก้ปัญหาต่างๆ ของชุมชน สร้างสิ่งแวดล้อมให้ชุมชนโดยการเพิ่มพื้นที่สีเขียวจากการปลูกวัตถุดิบ ตลอดจนเป็นการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ คือ ผืนดินอย่างคุ้มค่าด้วยการปลูกพืชผสมผสานในสวนมะพร้าว ส่งผลให้คุณภาพดินดีขึ้น
นอกจากนี้ยังเป็นการรักษาสุขภาพของคนในชุมชนด้วยการบริโภคน้ำพริกแกงที่ปราศจากสารพิษ สารเคมี จากการผลิตวัตถุดิบของผู้บริโภคเอง สร้างความภาคภูมิใจในอาชีพเกษตรกรรม โดยการน้อมนำศาสตร์พระราชามาใช้ในการแก้ปัญหาของชุมชน และเป็นการสร้างองค์ความรู้และสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นจากรุ่นสู่รุ่น ด้านการประกอบอาชีพเกษตรกรรม และการดำเนินชีวิตในชุมชน
สมาชิกกลุ่มร่วมกันจัดเตรียมวัตถุดิบเพื่อผลิตน้ำพริกแกง เป็นการทำกิจกรรมร่วมกัน มีการแนะนำวิธิการทำน้ำพริกแกงจากผู้สูงอายุ ตลอดถึงการพูดคุยเรื่องต่างๆในหมู่บ้าน
จากการได้พูดคุยกับ นางเพ็ญพิศ จุลเนียม ประธานกลุ่มผลิตน้ำพริกแกงบ้านมะเดื่อทอง ได้อธิบายถึงการจัดตั้งกลุ่มว่าได้เชิญกลุ่มแม่บ้านเข้าร่วมประชุม อธิบายหลักการและเหตุผลในการจัดตั้งกลุ่มเพื่อแก้ปัญหาด้านรายได้ของครัวเรือน ด้วยการทำอาชีพเสริมซึ่งเป็นการต่อยอดอาชีพเกษตรกรด้วยการปลูกวัตถุที่จะนำมาเป็นวัตถุดิบในการผลิตน้ำพริกแกง ซึ่งทางกลุ่มจะรับซื้อจากสมาชิก แล้วจึงเปิดรับสมาชิกกลุ่ม ซึ่งมีเกษตรกรให้ความสนใจร่วมสมัครสมาชิกครั้งแรก 35 คน
หลังจากจัดตั้งกลุ่มเรียบร้อยแล้วจึงได้เขียนโครงการเพื่อขอรับงบประมาณ ในขณะนั้นทางอำเภอทับสะแกกำลังดำเนินโครงการไทยนิยมยั่งยืน โดยให้หมู่บ้านเขียนโครงการเพื่อขอรับสนับสนุนงบประมาณด้านการส่งเสริมอาชีพชุมชน ทางกลุ่มจึงเสนอผู้ใหญ่บ้านขอทำประชาคมหมู่บ้านเพื่อพิจารณา ผลการพิจารณาการประชาคมหมู่บ้าน มีมติเสนอโครงการ ผลิตน้ำพริกแกงบ้านมะเดื่อทอง จำนวนงบประมาณที่เสนอ จำนวน 200,000 บาท ใช้สำหรับจัดซื้อเครื่องหั่นวัตถุดิบ เครื่องบดพริกแกงและโรงเรือนสำหรับผลิต
เมื่อได้รับอนุมัติงบประมาณ ได้ดำเนินการสร้างโรงเรือนโดยได้รับอนุญาตให้ใช้พื้นที่ของหมู่บ้าน ดำเนินการจัดหาเครื่องบด เครื่องหั่น จากนั้นจัดอบรมให้ความรู้สมาชิกในการผลิตน้ำพริกแกง พร้อมทั้งทำการผลิตจริง ส่วนการตลาดและจัดจำหน่าย ทางกลุ่มจะทำการผลิตทุกวันพฤหัสบดีของทุกสัปดาห์ จำนวน 50 กิโลกรัม ตามรายการสั่งซื้อจากร้านค้าของชำในหมู่บ้านจำนวน 5 ร้าน ครั้งละ 40 กิโลกรัม ส่วนที่เหลือจำหน่ายให้แก่สมาชิกกลุ่ม และทางกลุ่มยังได้สร้างเพจ “พริกแกงบ้านมะเดื่อทอง” สำหรับเพิ่มช่องทางการจำหน่ายให้กับลูกค้าทั่วไปอีกทางหนึ่ง โดยจำหน่ายในราคากิโลกรัมละ 80 บาท หักต้นทุนกิโลกรัมละ 50 บาท (ค่าวัตถุดิบชื้อจากสมาชิกกลุ่ม บางอย่างชื้อจากท้องตลาด) ทางกลุ่มจะได้รับกำไรกิโลกรัมละ 30 บาท เป็นจำนวนเงิน 1,500/ครั้ง ภายใน 1 เดือนผลิตจำนวน 4 ครั้ง กลุ่มจะได้รับเงินจำนวน 6,000 บาท มอบให้สมาชิกตามจำนวนสมาชิกที่มา เฉลี่ยได้รับคนละ 200 บาทต่อครั้ง นอกจากนี้ทางกลุ่มได้จัดเก็บเงินไว้ในกลุ่มจำนวน 300 บาท/ครั้ง สำหรับเป็นทุนที่กลุ่มไว้ใช้ในสาธารณะประโยชน์ของหมู่บ้าน เช่นทำกิจกรรมปลูกป่าต้นน้ำ กิจกรรมปรับปรุงภูมิทัศน์ถนนในหมู่บ้าน จากการเริ่มดำเนินโครงการขณะนี้กลุ่มมีทุนจัดเก็บ จำนวน 3,000 บาท
ด้านแผนการพัฒนากลุ่ม/ พัฒนาผลิตภัณฑ์ ทางกลุ่มมีแผนเพิ่มสมาชิกร้อยละ 30 / ปี เพื่อส่งเสริมให้เกษตรกรได้มีอาชีพเสริม มีรายได้ครัวเรือนเพิ่มขึ้น มีแผนเพิ่มการผลิต 80 กิโลกรัม/ครั้ง และส่งเสริมให้หมู่บ้านข้างเคียงปลูกวัตถุดิบมาขายกับกลุ่มด้วยเป็นการกระจายรายได้ ตลอดจนการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ให้เป็นสินค้าเด่นหรือสินค้า OTOP โดยประสานการสนับสนุนจาก พัฒนาชุมชนอำเภอทับสะแก รวมถึงการพัฒนาต่อยอดผลิตภัณฑ์ให้หลากหลาย เช่น น้ำพริกเผา น้ำพริกตาแดง เป็นต้น
ผลผลิตน้ำพริกแกงกลุ่มน้ำพริกแกงบ้านมะเดื่อทอง
“กลุ่มเกษตรกรบ้านมะเดื่อทอง กลุ่มผลิตน้ำพริกแกงบ้านมะเดื่อทอง” มีความภาคภูมิใจที่ได้นำศาสตร์พระราชาโดยการน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในการพึ่งพาตนเอง มาใช้แก้ปัญหาเศรษฐกิจในชุมชนโดยชุมชน ซึ่งเป็นเศรษฐกิจฐานราก จากหมู่บ้านเล็กๆ ถ้าทุกหมู่บ้านช่วยกันก็จะทำให้เศรษฐกิจของหมู่บ้าน ตำบล อำเภอ จังหวัดและประเทศ เจริญรุ่งเรื่อง มั่นคง มั่นคั่ง ยั่งยืน ตามนโยบาย “Thailand 4.0” ของรัฐบาลต่อไป
เรียบเรียง ทวีศักดิ์ จุลเนียม
รองประธานสภาองค์กรชุมชนตำบลเขาล้าน
โทร 087 1549180
