การจัดการภัยพิบัติโดยชุมชน
สถาบันเริมทำงานสนับสนุนการจัดการภัยพิบัติโดยชุมชนมาตั้งแต่ปี 2547 กรณีสึนามิในจังหวัดชายฝั่งอันดามัน ปีต่อๆมาก็ทำงานในพื้นที่ภัยพิบัติทุกกรณีมาอย่างต่อเนื่อง ทั้งน้ำท่วมในภาคต่างๆ รวมทั้งน้ำท่วมใหญ่กรุงเทพและะภาคกลางในปี 2554 ดินโคลนถล่มในภาคเหนือในปี 2550 การจัดการไฟป่า หมอกควัน แผ่นดินไหวเชียงรายปี 2557 ตลอดจนพายุ ไฟไหม้ในพื้นที่ต่างๆ
งานด้านภัยพิบัติชุมชนใช้หลักการสำคัญคือให้ชุมชนผู้ประสบภัยลุกขึ้นมาบริหารจัดการภัยพิบัติด้วยตนเอง ตั้งแต่ระยะการช่วยเหลือเฉพาะหน้าไปจนถึงการฟื้นฟูชุมชน รวมทั้งการวางแผนรับมือภัยพิบัติของชุมชน บทบาทหลักของพอช.ในระยะเฉพาะหน้าคือการสนับสนุนเกี่ยวกับที่พักชั่วคราว การเชื่อมโยงหน่วยงานหรือผู้สนับสนุนการช่วยเหลือกับชุมชน ระยะต่อไปคือการเตรียมแผนรับมือภัยพิบัติและวางแผนฟื้นฟูชุมชนและการจัดหาที่อยู่อาศัยถาวร กรณีที่ต้องสร้างที่อยู่อาศัยใหม่หรือย้ายชุมชนไปอยู่ในที่ปลอดภัย พอช.สนับสนุนให้พื้นที่ประสบภัยทุกแห่งจัดตั้งกองทุนการจัดการภัยพิบัติทั้งแบบที่รวมอยู่ในกองทุนสวัสดิการชุมชนหรือเป็นกองทุนแยกเฉพาะ เพื่อให้สามารถนำเงินกองทุนมาช่วยเหลือกันเองได้ทันที
นอกจากการจัดการภัยพิบัติแล้ว สิ่งที่เกิดขึ้นตลอดเวลาคือการรื้อย้ายชุมชนจากทั้งหน่วยงานของรัฐที่ต้องจัดทำโครงการขนาดใหญ่หรือเอกชนที่ต้องการที่คืน พอช.สนับสนุนผู้เดือดร้อนด้วยการจัดหาที่พักชั่วคราว ทั้งในรูปแบบการก่อสร้างและการเช่าบ้าน รอการจัดหาที่พักถาวรต่อไป ผู้เดือนร้อนบางส่วนจะเข้าร่วมโครงการบ้านมั่นคง
การจัดการภัยพิบัติโดยชุมชน 2548-2563(15ปี)พอช.
ปีงบประมาณและประเภทภัยพิบัติ | จำนวนพื้นที่/ตำบล | จำนวนครัวเรือนซ่อมสร้าง(หลัง) |
2548-สึนามิ 6 จังหวัดชายฝั่งอันดามัน | 9 พื้นที่ | 770 |
2549 น้ำท่วมภาคใต้ฝั่งตะวันออก ลุ่มน้ำปากพนัง | 30 ตำบล | |
น้ำท่วมและดินโคลนถล่ม ภาคเหนือ | 124 ตำบล | 2,345 |
น้ำท่วมภาคกลาง | 803 ตำบล | |
2550 -ดินโคลนถล่มจ.น่านและเชียงใหม่/น้ำท่วมภาคกลาง/น้ำท่วมสามจังหวัดชายแดนภาคใต้และจ.สงขลา | 2,858 | |
2552 การจัดการไฟป่าและหมอกควัน 5 จังหวัดภาคเหนือ | 50 ชุมชน | |
2553 น้ำท่วมภาคกลาง ภาคใต้และภาคอิสาน | 57 ตำบล | 160 |
2554-2555 น้ำท่วมทั่วประเทศ | 290 ตำบล | 2,075 |
2557 แผ่นดินไหว จังหวัดเชียงราย | 16 ตำบล/เมือง | 1,960 |
2559 ไฟไหม้บ้านดอยจะนะ ต.แม่อาย อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ | 1 ชุมชน | 30 |
2560 น้ำท่วมภาคใต้ฝั่งตะวันออก | 15 พื้นที่ | |
2561 ดินโคลนถล่ม อ.บ่อเกลือ จ.น่าน | 1 ชุมชน | 60 |
2562 น้ำท่วมภาคอิสาน | 10 ตำบล | 784 |
พายุปลาบึก ภาคใต้ฝั่งตะวันออก | 26 ตำบล | 346 |
รวม | 1,417 พื้นที่/ตำบล | 11,388 |
หมายเหตุ 1.งบประมาณบางส่วนได้รับการสนับสนุนจากหน่วยอื่นๆ
2.บางพื้นที่ บางเหตุการณ์ ไม่ได้สนับสนุนเรื่องบ้าน แต่สนับสนุนเรื่องอื่นๆเช่น อาหาร น้ำดื่ม ยารักษาโรค เสื้อผ้า การฟื้นฟูอาชีพ เครื่องมือประมง ปรับปรุงเหมืองฝาย การจัดตั้งกองทุนภัยพิบัติ ฯลฯ
3.การสนับสนุนที่อยู่อาศัยรวมทั้งที่พักชั่วคราวและบ้านถาวร ทั้งการซ่อมแซมบ้านและการสร้างบ้านใหม่