การท่องเที่ยวชุมชนตำบลปากน้ำ

 

ตำบลปากน้ำเป็นตำบลหนึ่งใน 16 ตำบลของอำเภอเมืองชุมพร ตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองชุมพร ประมาณ 13 กิโลเมตร สภาพพื้นที่เป็นที่ราบติดชายฝั่งทะเลอ่าวไทย ซึ่งมีพื้นที่รับผิดชอบในเขตขององค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำ 20.30 ตารางกิโลเมตร และมีเกาะซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบอยู่ 3 เกาะ คือ เกาะง่ามน้อย เกาะง่ามใหญ่ ซึ่งเป็นเกาะรังนกอีแอ่นตามธรรมชาติ และเกาะเสม็ด ซึ่งจะพัฒนาเป็นที่ท่องเที่ยวต่อไปในอนาคต

ตำบลปากน้ำ ตั้งเป็นตำบลในรัชกาลไหนไม่แน่นอน จนมาถึงสมัยรัชกาลที่ 5 เสด็จประพาสจังหวัดชุมพร ได้มีคนไทยและคนจีนที่มาค้าขายและตั้งรกรากในตำบลโดยมีผู้ว่าราชการจังหวัดคือนายเผดิม อังสุสิงห์ และต่อมาได้ร่วมกันสร้างโรงเรียน ชื่อโรงเรียนเผดิมจีนนาวาสงเคราะห์ ในปี 2571 ปัจจุบัน คือโรงเรียนปากน้ำชุมพร นอกจากนั้นตำบลปากน้ำยังเป็นแหล่งชุมชนดั้งเดิมที่มีประวัติความเป็นมาที่ยาวนาน มีภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เป็นแหล่งอาหารทะเลแปรรูปที่มีชื่อเสียง

ตำบลปากน้ำมีพื้นที่ 20.30 ตารางกิโลเมตร (จำนวนพื้นที่ทั้งสิ้น 13,799 ไร่) และมีเกาะซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบอยู่ 3 เกาะ คือ เกาะง่ามน้อย เกาะง่ามใหญ่ ซึ่งเป็นเกาะรังนกอีแอ่นตามธรรมชาติ และเกาะเสม็ด ทิศเหนือ  ติดต่อกับเทศบาลตำบลปากน้ำชุมพร ทิศใต้ติดต่อกับตำบลหาดทรายรี ทิศตะวันออกติดต่อกับ ทะเลอ่าวไทย ทิศตะวันตกติดต่อกับตำบลท่ายาง

ตำบลปากน้ำ ประกอบด้วยหมู่บ้าน จำนวน 10 หมู่บ้าน เป็นหมู่บ้านที่อยู่ในเขตเทศบาลตำบลปากน้ำจำนวน 3 หมู่บ้าน และเป็นหมู่บ้านที่อยู่ในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำเต็มพื้นที่ จำนวน 6 หมู่บ้าน และอีก 1 หมู่บ้าน คือ หมู่ที่ 7 จะมีพื้นที่ทั้งในเขตเทศบาลตำบลปากน้ำชุมพรและบางส่วนอยู่ในเขตองค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำ

สภาองค์กรชุมชนตำบลปากน้ำจัดตั้งขึ้นเมื่อปี 2553 ภายใต้ พ.ร.บ.สภาองค์กรชุมชน พ.ศ.2551 โดยมีนาย สุทธิพงษ์ สุนาพันธ์ เป็นประธาน มีกลุ่มร่วมจดแจ้งจำนวน 6 กลุ่ม มีสมาชิกสภาฯ 14 คน ซึ่งหลังจากได้จัดตั้งแล้วสภาองค์กรชุมชนได้จัดประชุมเพื่อวิเคราะห์ศักยภาพของพื้นที่และจัดทำเป็นแผนพัฒนาตำบล โดยจากการวิเคราะห์ข้อมูลพบว่า มีจุดแข็งอยู่หลายจุด อาทิเช่น มีพื้นที่ของตำบลที่ติดกับอ่าวไทย  เอื้อต่อการพัฒนาท้องถิ่นเป็นอย่างมาก  มีสถานที่ที่สามารถพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญภายในตำบลหลายแห่ง มีสภาพพื้นที่เอื้อแก่การประกอบอาชีพทางทะเลและการเกษตร ไม่มีความแตกต่างทางด้านวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณี มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์และหลากหลาย  ทั้งทางบกและทางทะเล

มีเกาะในพื้นที่  6  เกาะ  คือ  เกาะง่ามน้อย  และเกาะง่ามใหญ่ เกาะกะโหลก  เกาะทะลุ  เกาะหลักง่าม  และเกาะเสม็ด มีถนนสายหลักคมนาคมไปสู่ตัวจังหวัดได้โดยสะดวก องค์กรและหน่วยงานต่างๆ  ให้ความร่วมมือและช่วยเหลือในการพัฒนาท้องถิ่นเป็นอย่างดี

ส่วนจุดอ่อนของพื้นที่ได้แก่

งบประมาณที่ได้รับไม่สอดคล้องกับแผนการดำเนินงานที่กำหนดไว้ บุคลากรบางส่วนยังขาดความรู้  และทักษะที่ใช้ในการปฏิบัติงานในหน้าที่ งบประมาณมีอยู่อย่างจำกัด  ทำให้ไม่สามารถพัฒนาท้องถิ่นเพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชนได้อย่างเต็มที่  ระเบียบกฎหมายยังไม่เอื้อต่อการปฏิบัติงาน  ทำให้เกิดความล่าช้า  ไม่คล่องตัวเท่าที่ควร มีการบุกรุกที่สาธารณะประโยชน์  เป็นจำนวนมาก

สำหรับโอกาสที่สำคัญของพื้นที่ปาน้ำชุมพรคือ

มีการปฏิรูประบบราชการใหม่ ที่เน้นผลสัมฤทธิ์ของงานและผู้รับบริการเป็นหลัก   โดยปรับปรุงระบบการจัดการบุคลากร    เทคโนโลยี    ระบบบริหารและงบประมาณทำให้การบริหารขององค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำมีประสิทธิภาพ  และบรรลุผลสำเร็จในการนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติได้ดียิ่งขึ้น

เกิดการสนับสนุนให้ทุกชุมชนในท้องถิ่น  มีความเข้มแข็ง  สามารถจัดการตนเองเกี่ยวกับความเป็นอยู่ด้านเศรษฐกิจ  สังคม  วัฒนธรรม  การปกครอง  และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติได้  ส่งผลดีต่อระบบเศรษฐกิจและสังคมระดับรากหญ้า  ให้มีความเข้มแข็ง

มีนโยบายพัฒนาการท่องเที่ยวให้มีคุณภาพ  มีมาตรฐานการบริการระดับสากล  ควบคู่ไปกับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ  และวัฒนธรรมไทย  ส่งผลให้องค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำมีการบริหารจัดการการท่องเที่ยวอย่างมีประสิทธิภาพ

เป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของธุรกิจทางทะเลของจังหวัด  สามารถสร้างงาน  สร้างรายได้ให้กับประชาชนในพื้นที่

มีระบบการติดต่อสื่อสาร และการใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย  โดยองค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำ  มีเว็บไซต์เป็นของตัวเอง  และใช้ระบบอินเตอร์เน็ตความเร็วสูง

ส่วนในเรื่องของอุปสรรคที่สำคัญคือ    

ด้วยอาชีพหลักของประชาชน  คือ  ประกอบอาชีพทางการประมง  ช่วงหน้ามรสุมมักจะเกิดปัญหาภัยธรรมชาติ  ทำให้การพัฒนาไม่ต่อเนื่อง   การประกอบอาชีพทางทะเลต้องหยุดชะงัก

การแก้ไขปัญหาเรื่องน้ำท่วมขังในช่วงฤดูฝน  เป็นไปอย่างยากลำบาก   เนื่องจากการหนุนของน้ำทะเล

แรงงานต่างด้าวในพื้นที่มีเป็นจำนวนมาก ทำให้แรงงานในท้องถิ่นเกิดการว่างงาน

มีปัญหาด้านยาเสพติด และปัญหาโรคเอดส์

รัฐบาลไม่สามารถประกันราคาผลผลิตทางการเกษตรและทางทะเล ตามความต้องการของประชาชนผู้ประกอบอาชีพได้

ภาวะราคาน้ำมันแพงและไม่คงที่ ทำให้ต้นทุนการขนส่งสินค้าทางทะเลมีราคาสูง และเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา

 

จุดเด่นของพื้นที่ ประชาชนส่วนใหญ่ในตำบลปากน้ำประกอบอาชีพประมงและอุตสาหกรรมต่อเนื่องการประมง เกษตรกรรม และธุรกิจส่วนตัวเป็นตำบลที่ประชาชนมีความเป็นอยู่ที่ดีและมีความเจริญทั้งด้านวัตถุและจิตใจ เหมาะสำหรับบุคคล บริษัท ห้างร้านที่จะลงทุนในภาคใต้หรือจังหวัดชุมพร ตำบลปากน้ำเป็นพื้นที่ที่เหมาะสมแก่การลงทุนเป็นอย่างมาก มีสิ่งอำนวยความสะดวกต่างๆ มากมาย ทั้งในส่วนราชการและเอกชน อาทิเช่น สถานีตำรวจภูธร โรงพยาบาล องค์การโทรศัพท์ สำนักงานไฟฟ้า ไปรษณีย์ ท่าเทียบเรือ   ประปา ธนาคารออมสิน ธนาคารกรุงเทพ ธนาคารกสิกรไทย และธุรกิจเกี่ยวกับการท่องเที่ยว

 

การพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชน

สภาองค์กรชุมชนได้ดำเนินการพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชนเอง ภายใต้ศักยภาพและต้นทุนทางธรรมชาติและวัฒนธรรที่มีอยู่ โดยในการพัฒนามีจุดมุ่งหมายคือ เพื่อพัฒนาแหล่งที่พักและแหล่งท่องเที่ยวในตำบล และเพื่อเชื่อมโยงแหล่งท่องเที่ยวกับตำบลใกล้เคียงเพื่อให้สามารถท่องเที่ยวได้ตลอดทั้งปี ซึ่งจากการสำรวจข้อมูลและเชื่อมโยงการท่องเที่ยวได้ดังนี้

 

เส้นทางการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์วิถีชุมชน

เส้นทางที่ 1   ล่องเรือชมวิถีชุมชน 2 ฝั่งแม่น้ำท่าตะเภา (ปากแม่น้ำ – ตลาดน้ำคูขุด)

เรือออกจากบ้านริมน้ำโฮมสเตย์ตั้งแต่เช้า ล่องเรือจากปากน้ำชุมพรเพื่อชมวิถีชุมชนหมู่บ้านชาวประมง     ชมการทำปลาหมึกแห้ง การแกะเนื้อปูม้า  การแกะเนื้อหอยแมลงภู่  ชมกลุ่มเลี้ยงปลากระชังที่ตำบลท่ายางและหมู่บ้านคูขุดตำบลบางหมาก

            

เรือออกจากบ้านริมน้ำโฮมเสตย์        

 

ล่องเรือชมวิถีชุมชน                

ชมหมู่บ้านชาวประมง

แวะทานอาหารเที่ยงพื้นบ้านจิบกาแฟ Drip ที่คั่วเอง ชงเองด้วยกาแฟอาราบิกาชั้นดีของจังหวัดชุมพรที่ร้านกาแฟลุงต้ม กาแฟชุมพร ซึ่งเป็นบรรยากาศบ้านสวนริมน้ำ และบ่ายเดินทางต่อไปยังตลาดน้ำคูขุด เดินหาของกินของฝากจากตลาดแล้วเดินทางกลับบ้านริมน้ำโฮมสเตย์

   

แวะจิบกาแฟร้านลุงต้ม (ดริปคั่วเอง)  

ตลาดริมน้ำวัดคูขุด เที่ยวชม สินค้าภูมิปัญญาไทย อาหารเลิศรส

 เส้นทางที่ 2 

ล่องเรือชมอุโมงค์โกงกางแลดูวิถีชุมชนคลองอีเล็ต (ปากแม่น้ำท่าตะเภา – อุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร)

เรือออกจากบ้านริมน้ำโฮมสเตย์ตอนเช้า ล่องเรือขึ้นไปเลี้ยวที่แยกคลองอีเล็ต เพื่อเข้าชมวิถีชุมชนคนริมคลองอีเล็ต ชมป่าชายเลน และแวะพักที่ท่าเรือกลุ่มประมงพื้นบ้าน พักดื่มน้ำกาแฟ   จากนั้นจะมีเรือเล็กลำละ 3 คน (รวมคนขับ) พาเข้าชมอุโมงค์ป่าโกงกางซึ่งยังสมบูรณ์ใช้เวลาเดินทางประมาณ 40 นาที

กลับมาท่าเรือแล้วเดินทางต่อไปยังอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะชุมพร เดินชมความสมบูรณ์ของป่าชายเลน ชมทุ่งโป่งทองผืนใหญ่ ฯลฯ พักทานอาหารเที่ยงที่อุทยาน จากนั้นเดินทางกลับ

หมายเหตุ * ใช้เวลาโดยประมาณ 5 – 6 ชม.

           

 

     

   

ล่องเรือเลี้ยวเข้าคลองอีเล็ต                   

ชมวิถีชุมชนริมน้ำ  

   
ชมป่าชายเลน

 

ชมป่าอุโมงค์โกงกาง (ธรรมชาติที่ยังสมบูรณ์)

เส้นทางที่ 3   ปั่นจักรยานชมธรรมชาติและวิถีชุมชน  (ปากน้ำชุมพร – หาดทรายรี)

ออกจากปากน้ำชุมพรตอนเช้าด้วยจักรยาน จักรยานยนต์หรือรถยนต์ ไปทางถนนเลียบชายทะเลผ่านหาดภราดร แวะเข้าหมู่บ้านชาวประมงผาแดงเพื่อชมวิถีชุมชนและทัศนียภาพที่สวยงาม  จากนั้นแวะชมกลุ่มแม่บ้านผลิตผ้าบาติก ทดลองทำผ้าบาติกและสามารถหาซื้อเป็นของฝากได้  และปั่นจักรยานต่อไปที่หาดทรายรีไหว้เสด็จในกรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์  และแวะเที่ยวชุมชนชาวประมงอ่าวทุ่งมะขามน้อย ซึ่งยังคงรักษาวิถีดั้งเดิมวิวทิวทัศน์ รวมถึงมีหาดทรายยาวสวยงามมาก

                                           หาดภราดรภาพ                                        

 

หมู่บ้านประมง

     

กลุ่มบาติกผาแดง

 

เดินทางต่อไปที่วัดถ้ำโพงพางมาสักการะหลวงพ่อบุญมา ชมอุโบสถหลังงามด้วยงานปฏิมากรรมอยู่ติดชายทะเล ชมถ้ำโพงพางซึ่งหลวงปู่บุญมาเคยใช้ปฏิบัติธรรม  จากนั้นแวะทานอาหารเที่ยงที่ภูฟ้านาเลรีสอร์ท (รีสอร์ทเชิงเขา) เดินทางเข้าเที่ยวชมอุทยานหมู่เกาะชุมพร ชมความสมบูรณ์ของป่าชายเลน  แวะชุมชนชาวประมงอีเล็ต ลงเรือชมอุโมงค์โกงกางกลับออกมาเข้าชมฟาร์มปูดำ สุดท้ายด้วยการขึ้นจุดชมวิวเขามัทรี เพื่อชมวิวเมืองปากน้ำชุมพรและท้องทะเลด้วยวิว 360 องศา และกลับที่พัก

   

 

      อุโบสถหลังงามติดชายทะเล

               

เส้นทางที่ 4  ปั่นจักรยานชมธรรมชาติวิถีชุมชน  (ปากน้ำชุมพรสายเก่า – หาดทุ่งวัวแล่น)

ออกจากปากน้ำชุมพรสายเก่าโดยจักรยานเลี้ยวขวาไปคอสน ปั่นเลียบชายทะเล ชมทัศนียภาพและอากาศที่บริสุทธิ์ แวะชมหมู่บ้านชาวประมงพื้นบ้านที่ชุมชนปากหาด จากนั้นออกเดินทางไปยังหาดทุ่งวัวแล่น ซึ่งสองข้างทางจะผ่านทั้งทะเล ลำน้ำลำคลอง นากุ้ง แผงขายของของชาวไร่ชาวสวนและชาวประมงที่นำผลผลิตของตนออกมาวางขายตามข้างทางซึ่งได้บรรยากาศของวิถีชุมชนดั้งเดิมแถมยังมีราคาที่แสนถูกรวมถึงปลอดสารพิษ นอกจากนี้ยังสามารถแวะพักดื่มน้ำดื่มกาแฟก็จะมีร้านค้าตั้งอยู่เป็นระยะ เมื่อสิ้นสุดระยะทางที่หาดทุ่งวัวแล่นก็จะนั่งพักผ่อนกันที่ริมหาด เล่นน้ำทะเล ซึ่งเป็นการเที่ยวใช้ชีวิตสโลว์ไลฟ์ จากนั้นก็ค่อยเดินทางกลับเส้นทางเดิม และขากลับอาจจะแวะนั่งหาหอยที่หาดคอสนอีกสักพักก็ได้ ทั้งนี้มีรถบริการ ข้าวกล่อง น้ำดื่มและผลไม้บริการให้ตลอดเส้นทาง                 

เส้นทางที่ 5  ล่องเรือดำน้ำชมปะการัง (เกาะง่ามใหญ่ เกาะร้านเป็ดร้านไก่)

จากท่าเรือริมน้ำโฮมสเตย์ ล่องเรือไปยังเกาะง่ามใหญ่ เกาะร้านเป็ดร้านไก่  ชมปลาวาฬและวาฬบรูด้า (ถ้าท่านโชคดีอาจได้พบ) ดำน้ำชมปะการัง ชมปลาเล็กปลาน้อยใต้ท้องทะเลใส จะตกปลาก็ทำได้ในโซนที่ทางอุทยานอนุญาต หรือในยามค่ำคืนก็สามารถหาเรือไปตกหมึกได้หากท่านต้องการ

เส้นทางที่ 6 กางเต็นท์ แคมป์ปิ้งที่ผาแดง

เป็นโปรแกรมที่อยากแนะนำ เพื่ออยู่และสัมผัสกับวิถีชุมชนชาวประมงพื้นบ้าน นั่งเรือหางยาวเที่ยวเกาะเสม็ดซึ่งไม่ไกลจากฝั่งมากและยังมีความสมบูรณ์ทางธรรมชาติเพราะยังไม่มีความเจริญเข้าถึง หรือจะหาหอย หาปลา หาปู หาหมึกกับชาวบ้านก็ได้ มาสัมผัสและคลุกคลีกับชาวบ้านพื้นถิ่น พอมืดค่ำก็ล้อมวงรอบกองไฟทำกิจกรรมกัน ทำอาหารที่ไปหามาเองหรือซื้อจากชาวบ้านได้ตามใจชอบ นอนชมดาวชมเดือนบนหน้าผาแดง ลมพัดเย็นสบาย

การประสานความร่วมมือ

การดำเนินงานของสภาองค์กรชุมชนในการพัฒนาด้านที่อยู่อาศัยเพื่อให้คนผู้ยากไร้ในตำบลได้มีที่อยู่ที่มั่นคง แข็งแรงปลอดภัย นั้น ได้รับความร่วมมือที่ดีจากองค์การบริหารส่วนตำบล กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน และผู้นำชุมชนทุกหมู่บ้านเป็นอย่างดีในการร่วมมือกันลงแรงซ่อมแซมบ้านกลุ่มเป้าหมาย รวมทั้ง พอช. ที่สนับสนุนงบประมาณในการดำเนินงาน  ในขณะเดียวกันคณะทำงานสภาองค์กรชุมชนได้จัดทำข้อเสนอการพัฒนาตำบลเสนอต่อองค์การบริหารส่วนตำบล เพื่อให้บรรจุในแผน 3 ปี (ปี 2560 – 2562)

ซึ่งส่งผลให้ทางองค์การบริหารส่วนตำบล นำเข้าบรรจุในแผนที่สำคัญได้แก่ (1) โครงการอบรมด้านอาชีพจำนวน 25,000 บาท เพื่อส่งเสริมให้มีอาชีพเสริมในครัวเรือน (2) สนับสนุนการช่วยเหลือด้านสวัสดิการ สังคมจำนวน 100,000 บาทเพื่อสนับสนุนช่วยเหลือด้านสวัสดิการให้ประชาชน

 สิ่งที่ค้นพบจากการดำเนินงาน 1)ประชาชนได้ข้อมูลแหล่งท่องเที่ยว ของดีในพื้นที่ตำบลและเกิดความภาคภูมิใจในสิ่งที่มีอยู่ 2)มีความร่วมมือกันดีของประชาชน ส่วนท้องถิ่นและผู้นำในการเก้บข้อมูลและร่วมวางแผนการทำงาน 3)เกิดแผนงานที่ชัดเจน

อุปสรรคในการดำเนินงาน 1) ต้องใช้ระยะเวลาทำความเข้าใจกับชุมชนนาน 2)ข้อมูลมีมากยังขาดการนำมาปรับแต่งให้สวยงามน่าชม 3)การประสานงานยาก

แผนงานในระยะต่อไป 1) ขยายผลการจัดการท่องเที่ยวโดยชุมชนตามแผนงานที่วางไว้ 2)ประสานงานหน่วยงานที่เกี่ยวข้องมาสนับสนุน

 

ติดต่อ/ประสานงาน

นายไมตรี  พงษ์พานิช บ้านเลขที่ 161 หมู่ 9 ตำบลปากน้ำ อำเภอเมืองชุมพร จังหวัดชุมพร

มือถือ 0967481204