รู้จักงานพัฒนาที่อยู่อาศัยชุมชนริมคลอง
คณะรัฐมนตรีได้มีมติเมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2559 เห็นชอบให้กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ดำเนินงานโครงการพัฒนาที่อยู่อาศัยชุมชนริมคลอง (พ.ศ. 2559 – 2561) มีเป้าหมายชุมชนริมคลองลาดพร้าวและคลองเปรมประชากร 11,004 ครัวเรือน โดยกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ได้มอบหมายให้สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน (องค์การมหาชน) หรือ พอช. เป็นหน่วยงานหลักดำเนินการโครงการพัฒนาที่อยู่อาศัย เพื่อคืนพื้นที่คลองให้กรุงเทพมหานครสามารถสร้างเขื่อนระบายน้ำได้ ขณะเดียวกันชุมชนที่อาศัยอยู่ในชุมชนริมคลองจะได้รับการพัฒนาให้มีความมั่นคงและถูกต้องตามกฎหมาย มีสภาพแวดล้อมและคุณภาพชีวิตดีขึ้น ชุมชนเข้มแข็ง ส่งผลด้านภาพลักษณ์ต่อนโยบายการแก้ไขปัญหาของรัฐบาลที่เน้นการมีส่วนร่วมของชุมชน รวมถึงมีการบูรณาการงานของหน่วยงาน เพื่อช่วยเหลือดูแลผู้เดือดร้อน และยังเป็นการแก้ปัญหาความเหลื่อมล้ำ ถือเป็นการทำงานร่วมกันในรูปแบบประชารัฐที่ทั้งชุมชนและหน่วยงานร่วมกันดำเนินการเพื่อให้ได้เป้าหมายร่วมกันคือ
“คืนความสุขให้คนคลอง คืนสายคลองให้คนเมือง”
ซึ่งในการดำเนินงานเป็นการปฏิบัติการร่วมกันของหลายหน่วยงาน ได้แก่ กรุงเทพมหานคร กองทัพบก กรมธนารักษ์ กรมส่งเสริมสหกรณ์ การไฟฟ้า การประปานครหลวง สถาบันการศึกษา ฯลฯ
การปรับแผนและกลุ่มเป้าหมาย
ต่อมาได้ปรับแผนให้ดำเนินการในพื้นที่ชุมชนริมคลองลาดพร้าวก่อน ซึ่งมีชุมชนทั้งหมด 50 ชุมชน 7,069 ครัวเรือน ใน 5 พื้นที่ 7 เขต ประกอบด้วย 1) พื้นที่เขตสายไหม 2) พื้นที่เขตหลักสี่และดอนเมือง 3) พื้นที่เขตบางเขน 4) พื้นที่เขตจตุจักร 5) พื้นที่เขตห้วยขวางและวังทองหลาง รูปแบบการพัฒนาที่อยู่อาศัยมุ่งเน้น
“การจัดการร่วมกันของชุมชน ในรูปแบบของสหกรณ์”
มีการขยับบ้านเรือน/ครัวเรือนที่รุกล้ำลำคลองขึ้นมาจัดระเบียบร่วมกันตามรูปแบบการพัฒนาที่อยู่อาศัย ทั้งการก่อสร้างรูปแบบใหม่ในที่ดินเดิม (Reconstruction)โดยการเช่าที่ดินราชพัสดุ จากกรมธนารักษ์ การรื้อย้ายไปซื้อที่ดินสร้างชุมชนใหม่ (Relocation) รวมทั้งการเช่าซื้ออาคารในโครงการที่มีอยู่แล้วของการเคหะแห่งชาติ
ขั้นตอนการดำเนินการที่สำคัญมีดังนี้ ดังนี้
1) การสร้างความเข้าใจ ให้ข้อมูลเป้าหมาย แนวทางการพัฒนาที่อยู่อาศัย
2) การสำรวจข้อมูลชุมชน ข้อมูลครัวเรือน
3) การจัดระบบกลุ่มออมทรัพย์ ส่งเสริมการออมต่อเนื่อง
4) การพิจารณาสิทธิ์ในที่อยู่อาศัย รับรองสิทธิการอยู่อาศัย
5) การจัดการที่ดิน การเช่าที่ดินราชพัสดุ หรือหาซื้อที่ดินที่ราคา ที่ตั้งเหมาะสม
6) การออกแบบผังชุมชน/ รูปแบบบ้าน
7) การเสนอโครงการและงบประมาณ/ อำนวยสินเชื่อ
8) เตรียมการรื้อย้าย/ก่อสร้างบ้าน จัดหาที่อยู่อาศัยชั่วคราว
9) การเบิกจ่ายงบประมาณและการทำนิติกรรมสัญญา
10) การจัดการงานก่อสร้าง
11) การพัฒนาคุณภาพชีวิตด้านต่างๆสมาชิกในชุมชน
แนวทางการสนับสนุนโครงการการแก้ไขปัญหาที่อยู่อาศัยบ้านมั่นคง
ระเบียบโครงการพัฒนาที่อยู่อาศัยชุมชนริมคลอง
หลักเกณฑ์การสนับสนุนงบประมาณการพัฒนาที่อาศัยชุมชนริมคลอง (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2562
หลักเกณฑ์การสนับสนุนงบประมาณการพัฒนาที่อาศัยชุมชนริมคลอง (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2561
หลักเกณฑ์การสนับสนุนงบประมาณการพัฒนาที่อาศัยชุมชนริมคลอง (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2559
หลักเกณฑ์การสนับสนุนงบประมาณการพัฒนาที่อาศัยชุมชนริมคลอง พ.ศ. 2559